Ürək işemik xəstəlikləri

Ürəyin işemik xəstəliyi (stenokardiya və miokard infarktı) tac arteriyalar sistemində patoloji proses nəticəsində miokardın qanla təchizatının azalması və kəsilməsi ilə əlaqədar əzələsinin kəskin və xronik zədələnməsidir. Ürəyin işemik xəstəliyi kəskin (miokard infarktı, ürəyin dayanması) və xroniki (stenokardiya, ürək çatışmazlığı, postifarkt kardioskleroz) hallarla təzahür edir.

Ürək İşemik Xəstəlikləri (ÜİX) Nədir?

Ürək işemik xəstəlikləri, ürəyə gedən qan axınının azalması nəticəsində meydana gələn bir xəstəlik qrupudur. Bu azalma, adətən, ürək damarlarının daralması və ya tıxanması ilə əlaqədardır ki, bu da ürəyin kifayət qədər oksigen almasını məhdudlaşdırır. Müalicə olunmadığı təqdirdə, bu vəziyyət ciddi ürək problemlərinə, hətta infarkta səbəb ola bilər.

Ürək İşemik Xəstəliklərinin Əsas Səbəbləri

ÜİX-in əsas səbəbləri arasında ateroskleroz, yəni arteriyaların divarında yağ və kalsium yığılması nəticəsində daralma baş verir. Aşağıdakı risk faktorları bu xəstəliyin inkişafını sürətləndirə bilər:

• Siqaret çəkmək: Ürək damarlarını daraldaraq qan axını çətinləşdirir.
• Yüksək qan təzyiqi: Arteriyaların daxili divarlarına ziyan vurur.
• Yüksək xolesterin səviyyəsi: Damarlarda lövhə əmələ gəlməsinə səbəb olur.
• Diabet: Qanda şəkər səviyyəsinin yüksək olması damarların daralmasına gətirib çıxarır.
• Fiziki aktivlik azlığı: Zəif ürək sağlamlığına və piylənməyə yol açır.

Ürək İşemik Xəstəliklərinin Simptomları

ÜİX-in əsas simptomları aşağıdakılardır:

• Sinə ağrısı (angina): Xüsusilə fiziki gərginlik zamanı sinədə ağırlıq və ya sıxılma hissi.
• Nəfəs darlığı: Ürək yetərincə oksigen ala bilmədiyi üçün nəfəs çatışmazlığı.
• Zəiflik və yorğunluq: Ən sadə fiziki hərəkətlər zamanı belə halsızlıq hissi.
• Yüngül başgicəllənmə və ya baş ağrısı.

Diaqnostika və Müalicə

Ürək işemik xəstəliklərinin diaqnozu üçün bir sıra testlər və görüntüləmə üsulları istifadə olunur. Ən çox tətbiq edilən diaqnostika metodları aşağıdakılardır:

• EKQ (Elektrokardioqramma): Ürək ritmini və funksiyalarını yoxlamaq üçün.
• Ürək angiografiyası: Damarların daralma və ya tıxanma səviyyəsini təyin etmək.
• Stress testi: Fiziki gərginlik zamanı ürəyin reaksiyasını müşahidə etmək üçün.

Müalicə yolları xəstəliyin ağırlığına görə fərqli ola bilər:

• Dərman müalicəsi: Qan axınını yaxşılaşdırmaq və ürək hücumlarını azaltmaq üçün istifadə edilən dərmanlar.
• Cərrahi müdaxilə: Angioplastika və ya bypass əməliyyatları ilə tıxanmış damarların açılması.
• Həyat tərzi dəyişiklikləri: Sağlam qidalanma, siqaretin tərgidilməsi və müntəzəm fiziki aktivlik.

Ürək İşemik Xəstəliklərindən Qorunma Yolları

ÜİX riskini azaltmaq üçün aşağıdakı addımları ata bilərsiniz:

• Sağlam qidalanma: Xolesterini azaldan və ürək sağlamlığını dəstəkləyən pəhriz.
• Fiziki aktivlik: Həftədə ən azı 150 dəqiqə orta dərəcəli məşq.
• Siqareti tərgitmək və spirtli içkiləri məhdudlaşdırmaq.
• Mütəmadi olaraq həkim yoxlamasından keçmək və təzyiqi, xolesterini nəzarətdə saxlamaq.