Yüksək qan təzyiqi hansi hallarda yaranır?

Qan təzyiqi nədir?

Qan təzyiqi deyiləndə qanın damarların divarlarına etdiyi təzyiq nəzərdə tutulur. Qan təzyiqi millimetr civə sütunu ilə ölçülür və iki ədədlə göstərilir. Birincisi (sistolik təzyiq) ürək əzələsinin yığılması zamanı, ikincisi isə (diastolik təzyiq) ürəyin iki yığılma arasında yaranan təzyiqin göstəricisidir.Buna adətən “yuxarı və aşağı təzyiq” deyilir.İlk əvvəl müəyyən etmək lazımdır ki, yüksək qan təzyiqi hansı rəqəmlərdə olur. Bu müxtəif insanlarda və yaşlarda bu dəyişə bilər. Bəzi insanlarda bu 90/60 mm.c.süt , bəzilərində isə 130/85 mm.c.süt ola bilər. Hər bir halda bu norma sayılır.

Təzyiqim yüksəkdir – nə zaman sayılır?

Qan təzyiqinin 135/85 mm.c.süt yuxarı rəqəmlərdə artıq yüksək sayılır. “Təzyiqim qalxdı” deyəndə əsasən sistolik təzyiqin qalxmasını nəzərdə tuturlar. Əgər siz özünüzdə güclü baş ağrısı, ümumi zəiflik, qulaqlarda səs-küy, ürəkbulanma, başgicəllənmə, sürətli yorğunluq, görmədə pozğunluq, burundan qan axma, qulaqlarda küy, ürək ritminin pozulması  kimi əlamətləri hiss edirsinizsə, bu zaman qan təzyiqinizi yoxlayın. Çünki bunlar yüksək qan təzyiqinin əlamətləri ola bilər.

Qan təzyiqi hansı hallarda yüksək ola bilər?

Qan təzyiqinin davamlı artması Hipertenziya adlanır. Bu, həm müxtəlif xəstəliklərin əlaməti olaraq, həm də naməlum səbəblərdən yarana bilir. Bunların əksər hissəsi birincili hipertoniya  olub, zamanla proqressivləsən və altda yatan heç bir xəstəlik olmadan  inkişaf edir. Bundan başqa digər xəstəlik və hallarla müşahidə olunan Qan təzyiqi yüksəlməsidə müşahidə olunur ki, bunlara İkincili Hipertoniya deyilir. İkincili hipertenziya düzəldiləbilən, geriçevrilən, tamamilə aradan qalxa bilən bir vəziyyətdir. İkincili hipertansiyon bütün hipertoniyaların 5-10 %  təşkil edir. İkincili Hipertoniyanın ən böyük səbəbi Sinir gərginliyi və Panik atak hesab olunur ki, bu zamanda bildiyimiz sakitləşdirici vasitələrdən istifadə etməklə yüksək qan təzyiqini qısa zamanda aşağı salmaq olar. Bundan başqa Şəkərli Diabet,Qalxanabənzər vəzi xəstəlikləri(ZOB), Böyrək xəstəlikləri, Böyrəküstü vəzi xəstəlikləri və beyində olan bəzi xəstəliklərdə ikincili təzyiq qalxmasına səbəb ola bilər.

Təzyiqiniz qalxdığı zaman nə etməlisiz?

Yüksək qan təzyiqi aşkarlandığı və ya şübhələndiyiniz halda, həkimə müraciət etmək vacibdir. Ən yaxşısı isə həkimə müraciət edərkən, yanınızda son bir neçə gün üçün qan təzyiqi gündəliyinin olmasıdır. Buna görədə Yüksək qan təzyiqi olan insanlar Müalicəyə başlamazdan öncə yuxarıda sadaladığımız problemlərin olub olmamasını inkar etməlidir.  Yüksək arterial təzyiqi nəzarət edilmədikdə sağlamlığa ciddi təsir göstərən xroniki bir xəstəlikdir. Bu vəziyyət damarlara, ürəyə və digər orqanları əlavə stresə məruz qoyur, müxtəlif sağlamlıq fəsadları riskini artırır. Yüksək təzyiqin müalicəsi üçün son zamanlar yüzlərlə dərman vasitəsi təklif olunmaqdadır. Amma heç də hər zaman dərman vastilə müalicə effektiv olmaya bilər. İlk növbədə sağlam həyat tərzinə (düzgün qidalanma, siqaretdən imtina, stresdən qaçmaq və fiziki aktivlik) əməl etməklə qan təzyiqini normaya salmaq olar. Bu yolla demək olar ki, xəstələrin 30-40 % -də arterial təzyiqi normaya salmaq olur. Son illər on minlərlə insan üzərində aparılmış çoxsaylı tədqiqatlar göstərir ki, bir tək qida rasionundan Xörək duzunu məhdudlaşdırmaqla , yüksək qan təzyiqinin normal rəqəmlərə endirmək olar.